20.1.17

ΤΕΤΑΡΤΕΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

Την Τετάρτη 25 Ιανουαρίου 2017,  ξεκινάει η 2η χρονιά του προγράμματος Μουσικής Παιδείας για παιδιά Δημοτικού Σχολείου από Γ’ Δημοτικού,  
που προσφέρει το Μουσικό Σχολείο Ιλίου.  

Στον χώρο του Μουσικού,  15.30  - 17.30  θα γίνει το μάθημα γνωριμίας και οι γονείς θα συμπληρώσουν τα απαραίτητα στοιχεία. 

Το πρόγραμμα θα  διαρκέσει  12 εβδομάδες,  έως και 6 Απριλίου 2017.  

Θα διδαχθούν τραγούδια, οργανογνωσία, μουσικός αυτοσχεδιασμός και ορχήστρα σχολικών κρουστών τύπου Orff, σε δύο τμήματα ανάλογα  με την ηλικία.

15.1.17

ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ & ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Πόντος

H συστηματική εξόντωση των Ελλήνων του Πόντου από την κυβέρνηση των Νεοτούρκων, κατά την περίοδο 1914-1923 προκάλεσε το πρώτο μεγάλο κύμα προσφύγων. 

Περίπου τις 353.000 Πόντιοι χάθηκαν, πολλοί από αυτούς κατά τη διάρκεια καταναγκαστικών πορειών στις άνυδρες εκτάσεις της Ανατολίας και της Συρίας. Κάποιοι κατάφεραν να έρθουν στην Ελλάδα ή να διαφύγουν στη Σοβιετική Ένωση ή τις ΗΠΑ. Οι συνθήκες ταξιδιού και κράτησης των προσφύγων στις καραντίνες των κέντρων ελέγχου στην Μακρόνησο, τη Σαλαμίνα ή την Καραμπουρνού οδήγησε στην απώλεια αρκετών χιλιάδων ατόμων.(Αγτζίδης, 2010)


Προσφυγικός καταυλισμός στη Μακρόνησο
Το 1923 σύμφωνα με την Συνθήκη της Λωζάνης, πραγματοποιήθηκε ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων και μέσα στη συμφωνία της συνθήκης περιλαμβανόντουσαν και οι χριστιανοί (ελληνόφωνοι ή μη) κάτοικοι του Πόντου, όπως και αυτοί της υπόλοιπης Μικράς Ασίας



Η αντιμετώπισή τους από πλευράς των ντόπιων υπήρξε ιδιαίτερα σκληρή. Προβλήματα οικονομικής , ιδεολογικής και πολιτισμικής φύσης (Mavrogordatos, 1983) προκάλεσαν πολλά επεισόδια κατά τα οποία οι πρόσφυγες σε ολόκληρη την Ελλάδα έγιναν θύματα ρατσιστικών και εγκληματικών ενεργειών. 

Πυρπολισμοί συνοικιών, δια της βίας εξώσεις από σπίτια (Αγτζίδης, 2010) και αποκλεισμός από τις οικονομικές δραστηριότητες χαρακτήρισαν την πρώτη δεκαετία. Ο ελλαδικός ρατσισμός συνεχίστηκε να εκφράζεται διαμέσω των περίφημων ανεκδότων γελοιοποίησης των Ποντίων (Πετρόπουλος).


Η Μικρασιατική Καταστροφή

Από τον καθηγητή  πολιτικής επιστήμης του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιώργο Μαυρογορδάτο

Ο ερχομός των προσφύγων στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας (που συμφωνήθηκε στη Λωζάνη στις 30 Ιανουαρίου 1923) υπήρξαν γεγονότα χωρίς προηγούμενο. Γεγονότα αναπάντεχα, δραματικά, τραγικά, τραυματικά. 
Καταυλισμός προσφύγων στο Θησείο, 1922
Καταυλισμός προσφύγων στο Θησείο, 1922

Οι πρόσφυγες του 1922 ήταν ομοεθνείς ή ομογενείς, ο ξεριζωμός τους ήταν οριστικός και αμετάκλητος (έστω και αν οι ίδιοι άργησαν να το παραδεχθούν). Αφού ήσαν ομοεθνείς οριστικά ξεριζωμένοι, επιδιώχθηκε ευθύς εξαρχής να εγκατασταθούν στη χώρα οριστικά, ως ισότιμοι πολίτες. 


Στέγαση προσφύγων στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών. Σε κάθε θεωρείο εγκαταστάθηκε μια οικογένεια.


Η ελλαδική κοινωνία, η οριζόμενη από τα στενά σύνορα του νεοελληνικού κράτους και η ίδια κυριαρχούμενη από τον αρχικό του πυρήνα (την Παλαιά Ελλάδα), ήταν οπωσδήποτε ξένη για τους περισσότερους πρόσφυγες, παρά τους κοινούς δεσμούς θρησκείας, γλώσσας και εθνικής ταυτότητας. 

Μολονότι ίσχυαν σε ένα γενικό και αφηρημένο επίπεδο, οι προσφιλείς αυτές παραδοχές αντιμετώπισαν σοβαρή δοκιμασία μόλις ήρθαν σε επαφή τα συγκεκριμένα και ιδιαίτερα πολιτισμικά στοιχεία που είχαν διαμορφωθεί λίγο-πολύ ανεξάρτητα, κάτω από ριζικά διαφορετικές ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες. Όπως θα περίμενε κανείς, οι αντιλήψεις και οι μορφές που είχαν πάρει η Ορθοδοξία, η ελληνική γλώσσα και η ίδια η «ελληνικότητα» στο πλαίσιο της προσφυγικής πολιτισμικής κληρονομιάς ήσαν –ή πάντως φαίνονταν– τόσο διαφορετικές από εκείνες των γηγενών, ώστε και οι δύο πλευρές βίωσαν ένα οδυνηρό ξάφνιασμα, ένα τραυματικό πολιτισμικό σοκ. 

Γλωσσικές ιδιομορφίες και μάλιστα παράξενα ιδιώματα, όπως η ποντιακή διάλεκτος, τρόποι, συνήθειες, όχι μόνο ξεχώριζαν τον πρόσφυγα αλλά και ενίσχυαν τη συνείδηση της ιδιαιτερότητάς του, ενώ εμπόδιζαν την επικοινωνία του με τους γηγενείς και το κράτος «τους». Είτε ήσαν κοσμοπολιτικής παιδείας (όπως η αστική τάξη της Σμύρνης) είτε όχι (όπως οι χωρικοί του εσωτερικού της Μικράς Ασίας), οι πρόσφυγες βρέθηκαν τελείως αποξενωμένοι από τον ασφυκτικό επαρχιωτισμό του ελληνικού κράτους και της κοινωνίας του. 

Εξάλλου, καταλυτική σημασία είχε η οικιστική και, κατά συνέπεια, γενικότερη κοινωνική απομόνωση. Οι περισσότεροι πρόσφυγες, αγρότες και «αστοί», ήσαν συγκεντρωμένοι σε κυρίως ή και αποκλειστικά προσφυγικά χωριά, συνοικισμούς και γειτονιές, όπως υπαγορεύθηκε από την πιεστική αντικειμενική ανάγκη ταχύτερης στέγασής τους.




Καισαριανή

Κοκκινιά
Παρά τις καθυστερήσεις, τις ταλαιπωρίες, τις ελλείψεις και τις αδικίες, τελικά επιτεύχθηκαν οι πολλαπλοί –ανθρωπιστικοί, εθνικοί και κοινωνικοί– στόχοι που επιδιώχθηκαν, τόσο με την ανταλλαγή των πληθυσμών όσο και με την αποκατάσταση των προσφύγων. Σώθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες υπάρξεις και τους δόθηκε η δυνατότητα ν' αρχίσουν μια νέα ζωή. 

Αγτζίδης Β., 2010, «Μνήμη, ταυτότητα και ιδεολογία στον ποντιακό ελληνισμό» στο Το τραύμα και οι πολιτικές της μνήμης, ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη. Ταξιδευτής, Αθήνα, 

Πετρόπουλος Η, «Οι Πόντιοι»Σχολιαστής, τεύχ. 54. Αθήνα. στο Αγτζίδης 2010: 234

Mavrogordatos G, (1983), Stillborn Republic. Social Coalitions and Party Strategies in Greece 1922-1936, University of California Press

Μετανάστευση στην Αμερική, Γερμανία, Αυστραλία

Μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, η μετανάστευση παίρνει καινούριες μορφές. Ο πόλεμος αυτός έριξε τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, ανάμεσα τους και την Ελλάδα, σε οικονομική κρίση. Η έντονη φτώχεια , η εκτεταμένη ανεργία, ηανεξέλεγκτη τοκογλυφία , οι φεουδαρχικές δομές της αγροτικής ιδιοκτησίας με την ύπαρξη τσιφλικών οδήγησαν σημαντικό αριθμό κατοίκων να μεταναστέψουν στις Η.Π.Α. ή τον Καναδά.





Στο ταξίδι για την Αμερική


Ο δρόμος για την Αμερική μακρύς. Το ταξίδι κράταγε γύρω στις τρεις βδομάδες και οι συνθήκες απείχαν πολύ από το να είναι ανθρώπινες. Οι μετανάστες θεωρούνταν φορτίο και πρακτικά στοιβάζονταν όπως και τα σακιά, 1200 μέχρι 1300 ανά δρομολόγιο, πολύ μεγάλος αριθμός για τη χωρητικότητα των πλοίων της εποχής. Σ’ όλο το ταξίδι παρέμεναν είτε στους κοιτώνες είτε στο κατάστρωμα. Στους κοιτώνες, αρκετά πατώματα πιο κάτω, ήταν κυριολεκτικά «πακεταρισμένοι» σε σειρές από σιδερένια ή ξύλινα διώροφα κρεβάτια.

Μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο,στο διάστημα των δεκαετιών 1950-1960, η μετανάστευση των Ελλήνων γίνεται όλο και πιο έντονη . Στο αποκορύφωμα της εξόδου, το 1965, περίπου 117.000 Έλληνες αναχώρησαν προς διάφορες ευρωπαϊκές ή υπερπόντιες χώρες. Συνολικά, στο διάστημα 1960-1969 εγκατέλειψαν τη χώρα περισσότεροι από 500.000 άνθρωποι!

Όταν το πλοίο έφτανε στη Νέα Υόρκη άραζε στο νησί Έλλις εκεί στεγαζόταν οι εγκαταστάσεις υποδοχής των μεταναστών. Ιατρικός έλεγχος και έλεγχος πολιτικών φρονημάτων. 

Ανακούφιση, που επί τέλους το ταξίδι είχε τελειώσει, αλλά και αγωνία για το αν θα κατάφερναν να πάρουν τη περιβόητη μπλε κάρτα από τους ελεγκτές γιατρούς. Δεν ήταν λίγοι που απορρίπτονταν και στέλνονταν με το ίδιο καράβι πάλι πίσω, για να ξαναδοκιμάσουν ξανά και ξανά και ξανά.





Η ζωή που περίμενε, στο νέο περιβάλλον τους μετανάστες, δεν έμοιαζε καθόλου μ΄ αυτήν που τους περιέγραφαν στην Ελλάδα, οι πράκτορες των ατμοπλοϊκών εταιρειών. Οι συνθήκες της ζωής τους ήταν άθλιες. Ζούσαν 4-5 μαζί σε ανήλιαγα και χωρίς εξαερισμό υπόγεια ενώ η διατροφή τους δεν ήταν η καλύτερη. 




Οι πρώτες ελληνικές οικογένειες μεταναστών θεωρούνταν, το κατακάθι της Ευρώπης ,από τους πιο ανεπιθύμητους μετανάστες. Οι εργοδότες τους έβαζαν να κάνουν τις πιο επικίνδυνες δουλειές και τους πλήρωναν με τα μικρότερα μεροκάματα. Αντιμετωπίστηκαν ως εισβολείς , και κατηγορήθηκαν ως υπεύθυνοι για την αύξηση της εγκληματικότητας. Τους αποκάλεσαν "Βρωμοέλληνες" (dirty Greeks) , ενώ βρέθηκαν ακόμη και στο στόχαστρο της Κου Κλουξ Κλαν βλέποντας πολλές φορές  για ώρες ολόκληρες να καίγονται και να λεηλατούνται τα καταστήματά τους.


Ελληνικό Φεστιβάλ Ελευθερίας στο Detroit στις 7 Ιουλίου του 1966

1915 George Τσάκωνας στο μανάβικό του στην Washington, D.C. (Photo: Harris & Ewing via Shorpy) 
Ελληνικό καφενείο στο Μανχάταν το 1940



Ο ανεπτυγμένος Βορράς είχε ανάγκη από φθηνά "εργατικά χέρια" τα οποία πρόσφερε σε αφθονία ο ευρωπαϊκός Νότος. Πράγματι, όπως μαρτυρούν τα επίσημα στοιχεία, το 60% των μεταπολεμικών Ελλήνων μεταναστών διοχετεύθηκε σε περιορισμένο αριθμό χωρών της Δυτικής Ευρώπης. 


Η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που δέχεται Έλληνες να δουλέψουν στ’ ανθρακορυχεία της, είναι το Βέλγιο, το 1954.
Κατά το τέλος του 1965 περίπου 200,000 έλληνες βρίσκονται στη Γερμανία να δουλεύουν στη βαριά κυρίως βιομηχανία, ενώ μέχρι το 1976 ο συνολικός αριθμός των Ελλήνων εργαζομένων στη Δ. Γερμανία ανέρχεται στους 630,000, δηλαδή στο 84% του συνολικού αριθμού των μεταναστών στην Ευρώπη μεταπολεμικά.
Αποχωρίζονταν τις οικογένειές τους «παστωμένοι» σε τρένα και σε «γραμμές ελπίδας», για να προωθηθούν σε διάφορα εργοστάσια και βιομηχανίες, όπου δούλευαν μέχρι εξάντλησης για το «ακόρντ» προκαλώντας την αντιπάθεια και τον ανταγωνισμό των Γερμανών εργατών. 
Οι Γερμανοί τους θεωρούσαν προσωρινούς, φιλοξενούμενους  εργάτες “γκαστερμπάιτερ” (Gastarbeiter), "τεμάχια" όπως τους χαρακτήριζαν στα εργοστάσια ή τα ανθρακορυχεία. 
Για το ταξίδι με το τρένο οι Γερμανοί προμήθευαν τα «τεμάχια» με ένα σακούλι εφοδίων: δυο κονσέρβες, ένα καρβέλι ψωμί, λίγες ελιές κι ένα κομμάτι τυρί. Από Θεσσαλονίκη προς Μόναχο πολλοί κάθονταν πάνω στη βαλίτσα τους στη διάρκεια όλου του ταξιδιού.
Η στέγαση των μεταναστών εργατών γινόταν σε υποτυπώδεις συνθήκες, σε παραπήγματα που προέρχονταν κυρίως από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Κάθε εργάτης είχε στη διάθεσή του ένα κρεβάτι σε κουκέτα, ένα ντουλάπι που κλείδωνε, μια θέση στο τραπέζι του φαγητού και μια καρέκλα.


Οι μετανάστες αναλάμβαναν πολλές φορές δουλειές, που δεν ήθελαν να κάνουν οι Γερμανοί. Έτσι, βρέθηκαν και στο μέτωπο της εξόρυξης άνθρακα, που την εποχή εκείνη ήταν η σημαντικότερη πηγή ενέργειας της γερμανικής οικονομίας. 

Οι Έλληνες όπου κι αν πήγαν κατάφεραν προκόψουν και να προοδεύσουν. Οργανώθηκαν σε κοινότητες, ίδρυσαν σχολεία και εκκλησίες κατείχαν σπουδαίο ρόλο στην κοινωνική και πολιτική ζωή της δεύτερης πατρίδας τους , αναλαμβάνοντας θέσεις υψηλού κύρους. 
Σύγχρονη Εποχή
Στην σύγχρονη εποχή παρατηρείτε ένα νέο κύμα μετανάστευσης η διαφορά του από τα προηγούμενα είναι ότι δε φεύγουν αγρότες και ανειδίκευτοι εργάτες αλλά επιστημονικό προσωπικό 
Σύμφωνα με την έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος με θέμα «Φυγή ανθρωπίνου κεφαλαίου: σύγχρονη τάση μετανάστευσης των Ελλήνων στα χρόνια της κρίσης» (2016), η Ελλάδα κατέχει την τέταρτη θέση στην Ε.Ε. στη μαζικότητα της μεταναστευτικής εκροής και στην αναλογία της στο εργατικό δυναμικό της χώρας, μετά την Κύπρο, την Ιρλανδία και τη Λιθουανία, και την τρίτη θέση μετά την Κύπρο και την Ισπανία όσον αφορά το ποσοστό των νέων σε ηλικία εξερχόμενων μεταναστών. Συγκεκριμένα, οι εξερχόμενοι Ελληνες, μόνο κατά το 2013, αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 2% του συνολικού εργατικού δυναμικού της χώρας, ενώ η αναλογία των νέων τής πλέον παραγωγικής ηλικίας 25-39 ετών ξεπερνά το 50% στο σύνολο των εξερχομένων.